İşçinin işe devamsızlığı sık karşılaşılan sorunlardan biri olup, işçinin işe devamsızlığı her durumda işveren için haklı nedenle fesih sebebi oluşturmamaktadır. İşçinin devamsızlık yapma halinde çoğu zaman işveren haklı konumda olduğu halde usul hataları yaparak haksız konuma düşmektedir.
Bu kapsamda; 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuat ile Yargıtay İlke Kararları uyarınca işçinin devamsızlıkta bulunması halinde işverenin haklı nedenle fesih hakkını kullanmasına ilişkin bilgi notumuzu dikkat ve değerlendirmelerinize sunarız.
İşçinin devamsızlığından kasıt, işverenden izin almaksızın veya haklı bir nedene dayanmaksızın işe gelmemesi halidir. İşçinin işe geç gelmesi devamsızlık niteliğinde değildir.
İşyerine gittiği halde iş görme borcunu ifaya hiç başlamayan bir işçi devamsızlıkta bulunmuş sayılmamaktadır. İşçinin yapmakla yükümlü olduğu ödevleri hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi ayrı bir fesih nedenidir.
İşçinin izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç iş günü işine devam etmemesi halinde işverenin iş sözleşmesini derhal fesih hakkı vardır. “Bir ay” ifadesi takvim ayını değil ilk devamsızlıktan sonra geçecek olan bir ayı ifade eder. İlk devamsızlığın yapıldığı gün ayın kaçıncı günü ise takip eden ayın aynı günü bir aylık süre sona erer.
Devamsızlık süresi, ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü ya da bir ayda üç iş günü olmadıkça işverenin haklı fesih imkânı yoktur. Belirtilen iş günlerinde işçinin hiç çalışmamış olması gerekir.
Devamsızlık saatlerinin toplanması suretiyle belli bir gün sayısına ulaşılmasıyla işverenin haklı fesih imkânı doğmaz.
İşgünü, işçi bakımından çalışılması gereken gün olarak anlaşılmalıdır. İş sözleşmesinde, genel tatil günlerinde çalışılacağına dair bir madde mevcut ise bu takdirde söz konusu günlerde de yapılan devamsızlık işverene haklı fesih imkânı tanır.
İşyerinde cumartesi günü iş günü ise belirtilen günde yapılan devamsızlık da diğer koşulların varlığı halinde haklı fesih nedeni oluşturabilir.
İşçinin işe devamsızlığı her durumda işverene haklı fesih imkânı vermez. Devamsızlığın haklı bir nedene dayanması halinde işverenin derhal ve haklı nedenle fesih imkânı bulunmamaktadır. Hangi hallerin işe gelmemeyi haklı kıldığı her olayın özelliği göz nünde tutularak değerlendirilir. İşçinin hastalığı, aile fertlerinden birinin ya da yakınlarının ölümü veya hastalığı, işçinin tanıklık veya bilirkişilik yapması gibi haller işe devamsızlığı haklı kılan nedenlerden sayılmaktadır. Mazeretin ispatı noktasında, sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadığı sürece özel sağlık kuruluşlarından alınan raporlara da değer verilmesi gerekir.
İşverenin ücretli ya da ücretsiz olarak izin verdiği bir işçinin izin süresince işyerine gitmesi beklenemeyeceğinden bu durumda bir devamsızlıktan söz edilemez. Ancak yıllık izin zamanını belirlemek işverenin yönetim hakkı kapsamında olduğundan işçinin kendiliğinden izne çıkması da söz konusu olamaz. İşçinin yıllık iznini kullandığını belirterek işyerine gelmemesi işverence izinli sayılmadığı sürece devamsızlık halini oluşturur.
İşverenin işçinin devamsızlık sebebini araştırması gerekmektedir.
Her devamsızlık günü için ayrı ayrı devamsızlık tutanakları düzenlenmelidir. Zorunlu olunmasa da tutanakların her gün için ayrı ayrı düzenlenmesi işveren lehine durum izafe edecektir.
Devamsızlık tutanakları işyerinden tanıklarca imzalanmalıdır. İşçi tarafından dava ikame edilmesi halinde tutanak tanıkları dosyaya tanık olarak gösterilmelidir.
Devamsızlık yapan işçinin bordrosunda o günler için ödeme gösterilmemelidir.
Sigorta çıkış kodu olarak “29 - İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” gösterilmelidir.
Saygılarımızla,
Aksan Hukuk Bürosu - İş Hukuku Departmanı