Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
8 Mart 2025 tarihli 32385 sayılı Resmi Gazete’de, Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik Değişikliği”) yayımlanmıştır. Bahse konu Yönetmelik Değişikliği kapsamında; Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcıların (“ETHS”) ve Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılarının (“ETAHS”) bilgi verme yükümlülüğü, verilen bu bilgilerin ETAHS sağlayıcı tarafından doğrulanması, elektronik ticaret kapsamında haksız ticari uygulamalar, aracılık sözleşmesi, çevrim içi arama motorları ile tanıtım ve erişim imkanları, bağımsız denetim, reklam bütçeleri, denetim ve lisans başvuruları gibi konularda detaylı değişiklikler yapılmıştır. İlgili Yönetmelik Değişikliği 8 Mart 2025 tarihinde yürürlüğe girmiş olup bu yazımızda genel çerçevede yapılan güncellemelerden bahsedilecektir.
- Bilgi Verme ve Doğrulama Yükümlülüğü
Yönetmelik Değişikliği uyarınca; ETHS’ler için pazar yerinde bulundurulması gereken bilgilerde ve daha sonra ETAHS’nin bu bilgiler hakkında yapacağı doğrulama işlemi ile ilgili değişiklik meydana gelmiştir. Bu çerçevede, elektronik ticaret pazar yerinde satış yapan ve tacir ya da esnaf ve sanatkâr olan ETHS, ETAHS tarafından kendisine tahsis edilen alanda; i) ticaret unvanı, işletme adı veya tescilli marka bilgilerinden en az birini ve ii) esnaf ve sanatkârlar için vergi kimlik numarasını, tacirler içinse MERSİS numarasını paylaşmakla yükümlüdür. Elektronik ticaret pazar yerinde satış yapan ancak tacir ya da esnaf ve sanatkâr olmayan ETHS ise, ETAHS tarafından kendisine tahsis edilen alanda yalnızca merkez adresinin yer aldığı il bilgisini bildirecektir.
Bununla birlikte, Yönetmelik Değişikliği ile elektronik ticaret pazar yerinde satış yapan tacir ya da esnaf ve sanatkâr olan ETHS; merkez adresi, elektronik posta adresi ve telefon numarasını, tacir ya da esnaf ve sanatkâr olmayan ETHS ise; adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, elektronik posta adresi ve telefon numarasını ETAHS’ye bildirmekle yükümlü tutulmuştur.
Bu bilgiler daha sonra ETAHS tarafından doğrulanmak zorunda (ve hatta ETHS’nin ürün listelemediği takvim yılları hariç olmak üzere her takvim yılında en az bir defa olacak şekilde bu bilgilerin kontrolü sağlanmalıdır) olup doğrulanmadığı takdirde ETHS’ye aracılık hizmeti sunulamayacağı düzenlenmiştir. ETAHS’ler, kendilerine iletilen bilgilerin güncel olmadığını tespit ettiklerinde, en fazla üç iş günü içinde güncellenmesini talep edecektir. Verilen süre içerisinde tanıtıcı bilgilerini güncellemeyen ETHS, yalnızca mevcut siparişlere ilişkin aracılık hizmeti sunmaya devam edebilecektir. Ayrıca, ETAHS, onaylı elektronik iletişim adresi ve üçüncü fıkraya göre doğruladığı tacir veya esnaf ve sanatkâr olan ETHS için merkez adresi, tacir veya esnaf ve sanatkâr olmayan ETHS için ise merkez adresinin bulunduğu il bilgisi, ad, soyad ve T.C. kimlik numarasının kendisinde mevcut olduğuna dair bilgi sağlamakla yükümlü olacaktır.
2. Haksız Ticari Uygulamalar
29 Aralık 2022 tarihli 32058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik’te (“Yönetmelik”) haksız ticari uygulamalara yönelik düzenlemelere yer verilmişti. Yönetmelik Değişikliği ile güncellemeler yapılmış olup artık aracılık sözleşmesinde belirtilmeksizin veya ETAHS tarafından ETHS’nin önceden onayı alınmaksızın, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda belirtilen sürelerin üzerinde cayma hakkı süreleri belirlenmesi ve aracılık sözleşmesinde belirtilen cezai şartı gerektiren durumun belge ve kayıtlar ile tespit edilebildiği durumlar hariç olmak üzere ETAHS’nin dâhili iletişim sistemi üzerinden ETHS’den açıklama talep etmeden cezai şart uygulaması haksız ticari uygulamalar arasına eklenmiştir.
3. Aracılık Sözleşmeleri
Daha önce, aracılık sözleşmelerinde bulunması gereken asgari tutarlar belirlenmiş olmakla beraber İlgili Yönetmelik Değişikliği kapsamında; orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS tarafından yapılacak aracılık sözleşmelerinde ETHS’nin, Yönetmelik’in 21/1 (c) bendinde belirtilen verileri sözleşme süresince ve sona ermesinden itibaren bir yıl boyunca ücretsiz ve etkin şekilde taşımasına, (d) bendinde belirtilen verilere ise sözleşme süresince ücretsiz bir şekilde erişim sağlamasına yönelik teknik imkân sunacağına dair bilginin bulunması zorunlu kılınmıştır.
Aynı zamanda, Yönetmelik Değişikliği kapsamında, ETAHS aracılık sözleşmesi değişikliklerinin bildirimine ilişkin daha uzun bir süre belirlemediği hallerde, yapılan değişikliklerin bildirim tarihinden itibaren on beş günlük sürenin sonunda Ancak, ETHS’nin teknik geliştirme yapmasını gerektiren durumlar, komisyon oranları ve diğer hizmet bedellerindeki artışlar, aracılık hizmetinin sınırlandırılması, durdurulması veya sonlandırılması, ETHS’ye ek cezai yükümlülükler getirilmesi ya da hak ve menfaat dengesini olumsuz etkileyen değişiklikler söz konusu olduğunda, bu sürenin otuz gün olarak uygulanacağı belirtilmiştir. (Düzenleyici ve denetleyici otoriteler tarafından alınan kararlar ve yapılan düzenlemeler nedeniyle aracılık sözleşmesinde zorunlu olarak yapılan değişikliklerde ilgili süreler uygulanmayacaktır)
ETHS’nin lehine yapılacak sözleşme değişikliklerinde, bu değişikliklerin ETHS’ye bildirilmesi şartıyla belirtilen on beş günlük sürenin uygulanmayacağı ve ETHS’nin, otuz günlük sürenin sonunda devreye girecek sözleşme değişiklikleri hakkında, bu sürenin bitiminden önce dahili iletişim sistemi üzerinden bildirimde bulunarak, fesih bildirim tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aracılık sözleşmesini tazminatsız feshedebileceği de belirtilmiştir.
Aracılık sözleşmelerinde yapılacak değişikliklerin bildirimi için de önem arz eden dahili iletişim sistemlerinde yer alan bilgilerin de sözleşmesi süresince ve sona ermesinden itibaren bir yıl içinde ETHS tarafından görüntülenebilmesine, kaydedilmesine ve değiştirilmeden kopyalanmasına yönelik ETAHS tarafından teknik imkân sunulması da zorunlu hale getirilmiştir.
4. Çevrim İçi Arama Motorlarında Tanıtım ve Erişim İmkanı
Yönetmelik ile daha önce, ETAHS veya ETHS tarafından, ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilere ait ve ETBİS’e kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalarından oluşan anahtar kelimelere reklam vererek çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bu kişilerin yazılı veya elektronik ortamda önceden olumlu irade beyanını almaksızın bulunulamayacağı düzenlenmiş, bu hususa uyulmaması halinde ise ETHS veya ETAHS tarafından Ticaret Bakanlığı’na (“Bakanlık”) şikayet başvuru yolu açılmıştı. Yönetmelik Değişikliği uyarınca; Bakanlık tarafından ihlal tespit edilmesi halinde idari yaptırım uygulanacağı, ihlalin sona erdirilmesine yönelik bildirimde bulunacağı, ETAHS ve ETHS’nin şikayete konu anahtar kelimeyi çevrim içi arama motorlarında metin reklamı verilmesini sağlayan tüm reklam modelleri ve kampanya türlerinde tam eşleme ile negatif anahtar kelimeler ekleyerek bildirimi izleyen yirmi dört saat içinde ihlali ortadan kaldırması gerektiği düzenlenmiştir.
5. Veri Kullanımı ve Paylaşımı
Yönetmelik Değişikliği ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS’nin veri kullanımı ve paylaşımı hakkında uyması gereken hususlarda değişiklik yapılmış ve Yönetmelik’te yer alan veri kullanımı ve paylaşımı hakkındaki yükümlülüklerin kapsamı genişletilmiştir.
6. Bağımsız Denetim & Mevzuata Uygunluk Raporu
Daha önce Yönetmelik ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS için denetim yaptırma ve bu bağımsız denetim raporunun her takvim yılının nisan ayında Bakanlığa gönderilmesini düzenlemişti. Yönetmelik Değişikliği ile beraber artık ilgili bağımsız denetim raporu her takvim yılının nisan ayı yerine ağustos ayında Bakanlığa gönderileceği düzenlenmiştir.
Aynı zamanda bağımsız denetim raporunda asgari olarak yer alması gereken hususlardan biri olan tescilli marka bilgilerinin başına ek ibare getirilerek “kendisinin ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin tescilli marka bilgisi (…)” şeklinde revize yapılmıştır.
Mevzuata uygunluk raporu ise Yönetmelik Değişikliği kapsamında, hazırlanmasını izleyen takvim yılının ağustos ayı içinde Bakanlığa sunulacağı düzenlenmiştir.
7. Reklam Bütçesi
Yönetmelik’in 28. maddesi kapsamında hangi tanıtım ve pazarlama iletişiminin reklam kabul edildiği açıklanmıştı. Yönetmelik Değişikliği uyarınca, 28/1 ve 28/3 fıkralarına göre hesaplanan reklam bütçelerinin, yüzde ellisine kadar yapılan sponsorluk harcamaları ilgili madde de belirtilen bahse konu bütçelere dahil edilmeyecektir. Ayrıca, ek ibare getirilerek ETAHS tarafından bütçenin aşılması hali ancak bu reklam harcamalarında maliyetine katlandığı tutara Bakanlığa yaptığı bildirimde yer vermemesi halinde Bakanlığı yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle reklam harcaması yapıldığı kabul edilecektir.
Ek olarak, yeni bir fıkra Yönetmelik Değişikliği ile eklenmiştir. Şöyle ki; Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik kapsamında kullanılmış malların alımına ve yenilenmiş ürünlerin satışına yönelik olmak kaydıyla,, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS için uygulanması kabul edilen, net işlem hacminin ilgili takvim yılındaki on iki aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı ile güncellenmiş tutarının ilk otuz milyar Türk liralık bölümü için bu tutarın yüzde ikisine, otuz milyar Türk lirasını aşan kısmı için ise binde üçüne kadar hesaplanan reklam harcaması bütçesinin yüzde beşine kadar olan kısmı bu bütçeye dâhil edilmeyecektir.
Reklam bütçesinin yanında indirim bütçelerine ilişkin de düzenleme yapılmış ve Yönetmelik’in 29. maddesinde güncellemeler meydana gelmiştir.
8. Lisans Başvurusu & Sonuçlanması
Yönetmelik ile düzenlenen lisans başvurma ve lisans ücretinin ödenmesi hakkında da Yönetmelik Değişikliği ile birlikte birtakım değişiklikler yapılmıştır. İlk olarak lisans başvurusunun sonuçlanması hakkında, eşiklerin aşılıp aşılmadığının tespitinde, ETAHS ile takvim yılı sonu itibarıyla ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETAHS’nin net işlem hacimleri ve işlem sayıları dikkate alınacağı belirtilmiş olup net işlem hacimleri ve işlem sayıları toplamının, on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısının yüz bin adedin üzerinde olması durumunda, ETAHS’nin lisans alma ve/veya yenileme başvurusunda bulunması gerektiği hakkında yükümlülük getirilmiştir. Lisans ücreti hakkında ise, ETAHS’den, bunların elektronik ticaret pazar yerlerinde bir önceki takvim yılında gerçekleşen net işlem hacimleri oranında tahsil edileceği yönünde de revize yapılmıştır.
Bunun yanında, Yönetmelik Değişikliği ile artık, ETHS’nin kendine ait elektronik ticaret ortamları üzerinden yurt dışına yaptığı satışların lisans ücretinin hesaplanmasına dahil edilmeyeceği düzenlenmiştir.
İlgili maddenin devamında, yeni Yönetmelik Değişikliği uyarınca, lisans ücretinin hesaplanması hakkında çeşitli değişiklikler meydana gelmiştir.
9. Çeşitli Hükümler
Yönetmelik Değişikliği ile hangi hesaplamalarda yurt dışına yönelik işlemlerin dikkate alınmayacağı hususunda da kapsam oldukça genişletilmiştir.
Yurt dışı satış olarak beyan edilen işlemlerin ispat yükümlülüğü ETAHS’ye ait olup gerekli bilgi ve belgeleri temin etmek ve denetimler için teknik altyapıyı oluşturmak zorundadır.
Aynı zamanda, orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS niteliğinin kazanıldığı yılı izleyen takvim yılının ilk üç ayı içinde, ETAHS tarafından elde edilen verilere ilişkin olarak, kendi siparişlerine ait dönemsel, özel gün, kategori ve ürün bazında en çok tercih edilen ürün verileri ile alıcıların cinsiyet, yaş grubu, il ve ilçe dağılımı ve satın alma zaman bilgilerine aracılık sözleşmesi süresince ücretsiz erişim sağlanmasına yönelik teknik imkan sunulması gerektiği de hükme bağlanmıştır.
Yönetmelik Değişikliği kapsamında, ETAHS, satışa aracılık ettikleri malların sipariş bilgilerini ETHS’ye eş zamanlı iletmek ve stok bilgilerini güncellemek için gerekli altyapıyı sağlamakla yükümlü olacaktır.
10. Sonuç
Yönetmelik Değişikliği ile beraber Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik kapsamında birçok değişiklikler yapılmış, yeni yükümlülükler düzenlenmiştir. E-ticaretin gün geçtikçe gelişmesi ve bu sayede artan pazar yerlerinin belirli bir düzende faaliyetlerini devam ettirmesi adına yayımlanan Yönetmelik Değişikliği’nin etkili olacağı düşünülmektedir. Bu yazımızda, yapılan değişiklikler ve eklemelerden genel hatlarıyla bahsedilmiş, yapılan güncellemeleri daha detaylı hakim olunabilmesi adına https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/03/20250308-1.htm linkinden inceleme yapılması tavsiye edilmektedir.