Yeşil Dönüşüm Destek Programı Uygulama Usul ve Esasları Tebliği

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen, Yeşil Dönüşüm Destek Programı Uygulama Esasları Tebliğ’i (“Tebliğ”) 26 Temmuz 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Türkiye’de döngüsel ekonomi anlayışıyla uyumlu olan, iklim ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlamayı, doğal kaynakların korunmasını ve kaynak verimliliği ve düşük karbonlu üretimi hedefleyen yatırımları desteklemek amacıyla yürütülecek Yeşil Dönüşüm Destek Programı’nın (“Program”) uygulama usul ve esasları bu tebliğ kapsamında belirlenmiştir.  

Söz konusu Tebliğ, Program’a ilişkin başvuru, değerlendirme, izleme, revizyon ve tamamlama süreçlerinde uygulanacak usul ve esaslar ile Program’ın yönetimine ilişkin hususları kapsamaktadır.

Proje Hedefi:

Yatırımcılar yol haritası raporunda, başvurdukları proje için miktarsal veya oransal olarak somut ve ölçülebilir iyileştirmeler içeren bir veya birden çok proje hedefi belirler.

Proje hedefi;

• Enerji tüketimi.
• Sera gazı emisyon miktarı
• Hava kirletici emisyon miktarı
•  Karbon ayak izi
•  Su ayak izi
• Hammadde tüketimi.
• Atık miktarı
• Su tüketimi
•  Atık su miktarı
• Atık su kirlilik yükü
•  Tesis atıklarından geri dönüştürülmüş girdi miktarı

Performans göstergeleri dikkate alınarak birim üretim başına belirlenmektedir. Proje hedefinin bu göstergelerden en az birinde iyileştirme sağlaması gerekmektedir. Proje hedefleri ile ilgili olarak projenin uygulanması öncesindeki duruma ilişkin ölçüm bilgilerinin başvuruda sunulacak olan yol haritası raporunda belirtilmesi ve projenin uygulanması sonrasındaki ölçüm bilgilerinin ise nihai durum ölçümünde sunulması gerekecektir.

Belirlenen proje hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığı, mevcut durum ve nihai durum ölçüm bilgileri karşılaştırılarak değerlendirilir.

Başvuru Süreci:

Tebliğ’in yedinci maddesinde açıklanan sürece göre, programa sadece imalat sanayinde faaliyet gösteren Türkiye’deki yerleşik sermaye şirketleri başvurabilmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (“Bakanlık”), program kapsamında genel veya sektörel başvurular için çağrılar açarak, her bir çağrı için farklı koşullar ve süreler belirleyebilecektir. Bu doğrultuda yatırımcılar için yol haritası hazırlanacaktır.

Yol Haritası Raporu:

Programa göre yatırımcı, yeşil dönüşüm stratejisi çerçevesinde tesis bazında yürüteceği yeşil dönüşüm uygulamalarını içeren bir yol haritası raporu hazırlayacaktır. Yol haritası raporu; yatırımcının yeşil dönüşüm sürecine dair en az beş yıllık orta ve uzun vadeli planlamalarını, proje için belirlenen performans göstergelerindeki durumunu, hedef ve uygulamalarını içeren bir belgedir. Bu rapor, Bakanlık tarafından belirlenen formatta hazırlanarak program portali üzerinden başvuru aşamasında yatırımcı tarafından yüklenir.

Yatırımcı bu raporu, Bakanlığın ilan ettiği şablonu kullanarak, kendi belirleyeceği kişi veya kurumlar tarafından hazırlanmasını sağlayacaktır. Yatırımcının raporu ibraz etmesiyle başvuru gerçekleşecektir.

Destek Kapsamı ve Unsurları:

Program kapsamında destek kararı alınan projeler için 15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararının 17’nci maddesinde tanımlanan destekler sağlanacaktır.

Desteklenecek projeler için aranan şartlar arasında; yol haritası raporunun uygun bulunması, program amaçlarına hizmet etmesi, ölçülebilir proje hedefleri içermesi, yeşil dönüşüm uygulamalarını kapsaması ve çağrıda yer alan şartları yerine getirmesi yer almaktadır..

İmalat sanayinde faaliyet gösteren üretim tesisi ve yardımcı birimlerle sınırlı kalmak koşuluyla, desteklenecek projeler şu şekilde sıralanmıştır: proje hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak yapılacak arazi-arsa alım, bina-inşaat harcaması ile alınacak makine, teçhizat, teknoloji, yazılım ve donanım ile ölçüm, doğrulama, belgelendirme, etüt, test ve danışmanlık hizmetleri.

Programın kapsamı itibarıyla tesise yapılacak ilave yatırımlar dışında kalan yeni yatırımlar ile yeşil dönüşüm sürecinde kullanılacak teknoloji ve ürünlerin geliştirilmesi veya üretilmesine yönelik Ar-Ge veya yatırım faaliyetleri için ise, destek sağlanamayacağı belirtilmiştir.

İzleme ve Revizyon:

Yatırım süresi bir yıldan fazla olan projeler için her bir takvim yılının tamamlanmasının ardından izleme süreci yürütülür. Söz konusu projenin durumu Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğü tarafından görevlendirilen değerlendirici tarafından izlenecektir.

Yatırımcı tarafından belirlenen proje hedefleri ile yatırımcının bu hedeflere ulaşmak için gerçekleştirmeyi öngördüğü yeşil dönüşüm uygulamaları ve program kapsamında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesine yönelik revizyon talepleri program portali üzerinden yapılacaktır. 

Revizyon talebinin yapılmasının ardından, yeni bir talepte bulunabilmek için altı ay geçmesi gerekecektir.

Tamamlama:

Proje kapsamında öngörülen yatırım süresinin bitiminden itibaren otuz iş günü içerisinde, yatırımcının Değerlendirici Listesinden belirlediği değerlendirici tarafından nihai durum ölçümü yapılacaktır. Değerlendirici Listesi Yeşil dönüşüm uygulamalarında yetkin, akredite veya yetkilendirilmiş kurumlar ile TÜBİTAK MAM ve TSE arasından seçilmek üzere değerlendirici olarak görevlendirilebilecek kurumların yer aldığı, Genel Müdürlükçe oluşturularak program portalinde yayımlanan listedir.  Nihai durum ölçümü sonuçları değerlendirici tarafından yüklenecek ve yatırımcı tarafından onaylanacaktır.

Her bir proje hedefi bazında, öngörülen proje hedeflerinde en az yüzde yetmiş beş oranında gerçekleşme sağlanması ve varsa başvuru anında yürürlükteki ilgili mevzuat gereği erişilmesi zorunlu olan eşik değerlerin ötesine geçilmesi gerekmektedir.

Yol haritası raporunu başarıyla tamamlayan tesisler için yatırımcıya yeni bir yol haritası raporu sunması için bir yıl süre verilecek, yeni bir yol haritası raporu sunmayan tesislerin Yeşil Dönüşüm Merkezi unvanı bu süre sonunda iptal edilecektir.

Tebliğ metnine erişim için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/07/20240726-19.htm