Vakıf Üniversitesinin TÜFE Oranını Aşacak Oranda Eğitim Ücretine Yaptığı Zamma Karşı Tüketici Hakem Heyetinin Emsal Kararı

A- Giriş

Vakıf (Özel) Üniversiteleri son yıllarda maliyet ve giderlerinin enflasyon oranlarının üzerinde arttığını gerekçe göstererek yıllık eğitim ücretlerine on iki aylık TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ortalamasının üzerinde olacak şekilde tek taraflı olarak zam yaptığı kamuoyunun bilgisindedir. Bu kapsamda benzer bir olaya ilişkin olarak talep değerinin Tüketici Hakem Heyeti sınırları içinde olduğu bir başvurumuzla ilgili olarak %115 oranında yapılan artışla ilgili Tüketici Hakem Heyeti tarafından yapılan eğitim ücret artış oranına müdahale edilerek artış oranının on iki aylık TÜFE ortalaması olacak şekilde artışına karar verilmiştir. Bu kapsamda alınan kararın incelemesi yapılacaktır.

B- Tüketici Hakem Heyetinin Sorumluluğu

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (“TKHK”) 3’üncü maddesinde; “Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişi” sağlayıcı olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda özel üniversiteden alınan hizmet karşılığında tüketici konumda olunduğundan ve talep miktarı da başvurulan dönemin hakem heyeti sınırında olduğundan tüketici hakem heyetine başvuru yapılmıştır. Eğer başvuru değerimiz hakem heyeti sınırını aşsaydı arabulucu yoluna başvurulması akabinde anlaşma sağlanmaması halinde Tüketici Mahkemesinde dava açılmak durumunda kalacaktık.

C- Talep Değerini Neye Göre Belirliyoruz?

B kısmında bahsetmiş olduğumuz üzere dava/başvuru/talep değerinin miktarı, başvuru yolu yönünden önem arz etmektedir. Bu değeri belirlerken eğitim görülen kurumun yıllık ücreti değil; sizin tüm burslarınız sayıldıktan sonra ödeyeceğiniz ücret önem arz etmektedir. Eğitim görülen kurumun eğitim ücretlerinin açıklandığı dönem dikkate alınacak olup bu dönemin 12 aylık TÜFE ortalaması oranının % kaç olduğuna dikkat edilerek bir önceki yıl ödenen bedele on iki aylık ortalama TÜFE oranı eklenecek, gerçekte ödenmesi gereken tutar bulunarak üniversitenin hali hazırda açıkladığı ücretten bu tutar düşülecek ve bu şekilde fazla ödenmesi talep edilen tutar; talep değeriniz olacaktır.

Örnek vermemiz gerekirse; 2023-2024 yılı için tüm burslar ve indirimler düşüldükten sonra 110.000,00 TL ödenen bir kurum düşünelim. Bu kurum; 2024 Yılı Nisan ayında 2024-2025 yılı için güncel eğitim ücretlerini açıkladığında yeni ücretin 230.000,00 TL olduğunu belirtmiş. 2024 Yılı Nisan ayında açıklanan on iki aylık TÜFE ortalamasına baktığımızda bu oranın %57,50 olduğunu görüyoruz. Yani; gerçekte olması gereken ücret 173.250,00 TL. Ancak okulun açıkladığı ücret 230.000,00 TL. Yani fazladan 56.750,00 TL talep ediliyor. Bu tutar da sizin talep/dava/başvuru değeriniz.

D- Dayanak Kanun Maddesi

THKH 5. maddesinde Haksız Şart hükümleri düzenlenmiştir. Bu kapsamda dayanak maddemiz TKHK 5. Maddesi olup vakıf üniversitesi tarafından eğitim ücretine tek taraflı olarak getirilen ve on iki aylık TÜFE ortalamasını aşan artış oranının “Haksız Şart” kapsamında olduğu değerlendirilmiştir. Bunun yanı sıra 27.05.2023 Tarihinde Yükseköğretim Kurulu, vakıf üniversitelerine gönderdiği yazıyla; “Yükseköğretim Kurulu vakıf yükseköğretim kurumlarını eğitim öğretim ücretlerine enflasyon oranının üstünde zam yapmamaları konusunda uyardı. Yükseköğretim Kurulu tarafından vakıf yükseköğretim kurumlarına gönderilen “Eğitim ve Öğretim Ücreti” konulu yazıda, bazı vakıf yükseköğretim kurumlarının eğitim ve öğretim ücretlerine enflasyon oranının üzerinde zam yaptıklarına ilişkin şikâyetler olduğu belirtildi. Vakıf Yükseköğretim Kurumları Mütevelli Heyetlerinin, eğitim ve öğretim ücretlerinin belirlenmesi sürecinde vakıf yükseköğretim kurumlarının kâr amacı güdemeyeceklerine ilişkin mevzuat düzenlemelerine işaret edilen yazıda öğrencilerin talep ve şikâyetlerinin dikkate alınarak bu konuda gerekli özenin gösterilmesi, eğitim ve öğretim ücreti artış sınırının enflasyonun üzerinde olmaması istendi.” şeklinde ücretlerini belirlerken TÜFE enflasyon oranına uymak zorunda olduklarını bildirmiştir. İlgili uyarı yazısı ve TKHK 5. Maddesinde yer alan haksız şart hükmü doğrultusunda fahiş oranda yapılan artış sebebiyle eğitim alacak öğrencinin artış sebebiyle eğitim hayatına devam edemeyeceği, bu sebeple Anayasa’nın 42. Maddesinde düzenlenen eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakıldığınızı da ayrıca ispatlamanız gerekecektir.

E- Son Olarak

Önemle belirtmemiz gerekir ki, tarafımızca yapılan başvuruda henüz eğitim ücreti ödemesi gerçekleştirilmemişti. Bedel ödemesi gerçekleştikten sonra başvuru yapılsaydı bu başvuruda ödenen bedelin iadesi talep edilecekti. Bununla birlikte söz konusu Tüketici Hakem Heyeti kararı henüz kesinleşmemiş olup Tüketici Mahkemesi’ne itiraz yolu açık bir şekilde verilmiştir. Kayıt dönemi geldiğinde, eğer eğitim kurumu Tüketici Mahkemesi’ne itiraz davası açmışsa ve mahkeme icranın durdurulmasına yönelik bir tedbir kararı vermişse, eğitim kurumunun belirlediği ücret ihtirazı kayıtla (itiraz hakkı saklı tutularak) ödenerek kayıt yapılacaktır. Eğer Tüketici Mahkemesi’nden lehe bir karar alınırsa, ödenen fazla tutar geri iade edilecektir. Ancak, bu süreç kararın uygulanmasını etkilemeyecektir.