22.02.2023 tarihli ve 32112 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 125 Numaralı Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (“Kararname”) ile 8/2/2023 tarihli ve 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla ilan edilen olağanüstü hal (‘’OHAL’’) kapsamında deprem bölgesinde çalışma hayatının düzenlenmesi, fesih yasağı ve nakdi ücret desteği gibi hususlara ilişkin tedbirler alınmıştır.
İlgili yazımızda yapılan düzenlemelerin özetine yer verilecek olup Kararname metninin tamamına erişmek için linke tıklayabilirsiniz.
Kararname uyarınca OHAL süresi boyunca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenecek depremden etkilenen il/ilçelerde bulunan işyerleri ve/veya deprem sebebiyle yıkık, acil yıkılacak, ağır ve orta hasarlı olduğu belgelenen işyerleri için işverenler, kısa çalışma ödeneği başvurusu doğrultusunda uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeden kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilecektir. İşverenlerin hatalı bilgi ve belge ibraz etmesi nedeniyle fazla ödeme yapılması halinde ise fazla ödemelerin yasal faizi ile birlikte işverenlerden tahsil edileceği belirtilmiştir.
OHAL ilen edilen illerde çalışanların hizmet veya iş sözleşmesi, 22.02.2023 tarihinden itibaren OHAL süresi boyunca (i) ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, (ii) işyerinin kapanması veya faaliyetinin sona ermesi, (iii) belirli süreli sözleşmelerin süresinin sona ermesi ve (iv) ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında işveren tarafından feshedilemeyecektir. Bu hükmü ihlal eden işverenler için işten çıkarılan her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
İş veya hizmet sözleşmelerinin yukarıda belirtilen fesih sebepleri dışında bir sebebe istinaden sonlandırılması halinde sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir.
Bu kapsamda OHAL ilan edilen illerde çalışan işçilerin iş veya hizmet sözleşmelerinin ikale yoluyla ve/veya performans düşüklüğü, davranış gibi geçerli fesih sebeplerine istinaden feshedilmesi yasak kapsamında olduğundan mümkün olmayacaktır.
OHAL ilan edilen illerde (i) işverenin depremlerin etkilerinden kaynaklı olarak yapılan kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayan, (ii) depremlerin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya faaliyetinin sona ermesi sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneğine hak kazanamayan işçilere, yaşlılık aylığı almamaları kaydıyla ve varsa daha önce başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar her halükarda OHAL süresini aşmamak koşuluyla günlük 133,44 TL nakdi ücret desteği verilecek ve bu ödemelerden sadece damga vergisi kesintisi yapılacaktır.
İlgili maddenin devamında ise nakdi ücret desteğinden faydalanmakla beraber genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenlerin nakdi ücret desteğinden yararlandıkları süre boyunca genel sağlık sigortalısı sayılacağı belirtilmiştir.
İşveren gerçeğe aykırı bilgi ve belge verdiği takdirde bu kapsamda yapılan fazla ödemelerin, yasal faizi ile birlikte işverenlerden tahsil edileceği düzenlenmiştir.
Deprem bölgesindeki işyerlerinde Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespiti, toplu iş sözleşmelerin yapılması, uyuşmazlıkların çözümü, grev ve lokavt süreleri ve işverenlerin işçilere verdikleri ücret kesme cezalarına ilişkin tutarların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı banka hesabına 1 ay içerisinde yatırılmasına ilişkin süreler OHAL süresi boyunca uzatılmıştır.
Yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe giren Kararname ile OHAL kapsamında, deprem bölgesinde çalışma ve sosyal güvenlik alanlarında tedbirler getirilmiştir. Kararname kapsamında kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği, fesih yasağı, sağlık hizmet sunucularının hizmetlerinin SGK bütçesinden karşılanacağı gibi hususlar düzenlenmiş olup bu kapsamda depremden etkilenen il/ilçelerde bulunan işletmelerin, işverenlerin, çalışanların, bu illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucularının ilgili Bakanlıklarca yayınlanabilecek duyuruları takip etmesini tavsiye ederiz.