29 Aralık 2022 tarihli ve 32058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (‘’Yönetmelik’’) ile Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un (“Kanun”) ve özellikle 2022 yılı içerisinde Kanun’da meydana gelen önemli değişikliklerin uygulanmasına ilişin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Yönetmelik ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri, elektronik ticarette haksız ticari uygulamalar, hukuka aykırı içerik, aracılık sözleşmesi, elektronik ticaret lisansı ve elektronik ticaretle ilgili diğer hususlara ilişkin kapsayıcı ve ayrıntılı düzenlemeler getirilmiştir.

Yönetmelik'in Dahili İletişim Sistemi'ne ilişkin maddesi 01.07.2023 tarihinde, Veri Kullanımı ve Paylaşımı ile elektronik ticaret lisansı başvurusu ücretinde esas alınacak parasal eşiklerin arttırılmasına ilişkin maddesi ise 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek olmakla beraber diğer maddeleri 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

İlgili yazımızda yapılan düzenlemelerin özetine yer verilecek olup Yönetmelik metninin tamamına erişmek için linke tıklayabilirsiniz.

1.Hizmet Sağlayıcı ile Aracı Hizmet Sağlayıcı Kavramı ve Tanımları

Yönetmelik ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı tanımlarına yer verilmiştir.

Elektronik ticaret hizmet sağlayıcı (‘’ETHS’’), Elektronik ticaret pazar yerinde ya da kendine ait elektronik ticaret ortamında mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcıyı”,

Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (‘’ETAHS’’), Elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcıyı; ifade etmektedir.

Ayrıca ETAHS ve ETHS’ler işlem hacimleri ve işlem sayısına bağlı olarak orta, büyük ve çok büyük ölçekli olmak üzere kategorilere ayrılmış ve her biri için ayrı yükümlülükler öngörülmüştür. Buna göre;

Yönetmelik ile ayrıca büyük ölçekli ETHS ile ETAHS’lerin orta ölçekliler için belirtilen yükümlülükleri de haiz olacağı; çok büyük ETHS ile ETAHS’lerin ise hem orta ölçekli hem de büyük ölçekliler için belirtilen yükümlülükleri haiz olacağı da düzenlenmiştir.

2.Bilgi Verme Yükümlülüğü

Yönetmelik uyarınca ETHS'nin ve ETHAS'nin kendilerine ait elektronik ticaret ortamında “iletişim” başlığı altında eksiksiz olarak bulundurulması zorunlu bilgiler aşağıdaki gibidir:

• Tacir için ticaret unvanı, MERSİS numarası ve merkez adresi; esnaf ve sanatkâr için adı ve soyadı, vergi kimlik numarası ve merkez adresi.
• KEP adresi, elektronik posta adresi, telefon numarası ve varsa işletme adı ile tescilli markası.
• Mensubu olduğu meslek odası, meslekle ilgili davranış kuralları ve bunlara elektronik olarak ne şekilde ulaşılabileceğine ilişkin bilgiler.

Yönetmelik uyarınca, ETHS, merkez adresi, e-posta adresi ile telefon numarasını ETAHS’ye bildirmekle yükümlü olup, ETHS'nin ve ETAHS tarafından kendilerine tahsis edilen alanda güncel olarak bulundurulması zorunlu bilgiler ise aşağıdaki şekildedir:

Tacir, esnaf veya sanatkâr olan;

• Ticaret unvanı, işletme adı veya tescilli marka bilgilerinden en az biri,
• KEP adresi,
• Esnaf ve sanatkâr için vergi kimlik numarası, tacirler için MERSİS numarası,

Tacir, esnaf veya sanatkâr olmayan ETHS ise ad, soyad ve merkez adresinin bulunduğu il bilgisine yer vermekle yükümlüdür.

ETAHS,  (i) e-ticaret pazar yerinde faaliyet gösteren ETHS’ye ilişkin bulundurulması gereken bilgilerin, ETHS’ye tahsis edilen alanda gösterilmesi ve güncellenebilmesi adına teknik imkan sağlamak; (ii) ETHS’ye ait tanıtıcı bilgileri doğrulamak ve her takvim yılının ilk 3 ayı içinde bu bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek ve (iii) Kamu kurum ve kuruluşlarının kendisiyle doğrudan iletişim kurmasına imkan sağlayacak en az bir irtibat kişisi belirleyerek Ticaret Bakanlığı’na (‘’Bakanlık’’) bildirmekle yükümlüdür.

ETAHS’nin, tanıtıcı bilgilerini doğrulamadığı ETHS’ye aracılık hizmeti sağlaması mümkün olmayıp ayrıca bilgileri güncel olmayan ve verilen en fazla 3 işgünü süre içerisinde de bilgilerini güncellemeyen ETHS’ye ilişkin ise bilgiler güncellenene kadar yalnızca mevcut siparişlere yönelik aracılık hizmeti sağlaması mümkündür.

3.E-Ticaret Ortamında İşlem Rehberi Bulundurma

ETAHS ile kendisine ait elektronik ortamda satış yapan ETHS, e-ticaret ortamının ana sayfasında doğrudan ulaşılabilir ‘’İşlem Rehberi’’ başlığı altında aşağıdaki bilgileri güncel olarak bulundurmakla yükümlüdür:

• Sözleşmenin kurulabilmesi için gerekli aşamaları gösterir şekilde teknik adımlar,
• Sözleşmenin elektronik ortamda saklanıp saklanmayacağı ile sözleşmeye alıcının daha sonra aynı ortamda erişiminin mümkün olup olmayacağı ve bu erişimin ne kadar süreyle sağlanacağı,
• Özet sipariş formu ile “geri al” gibi teknik araçların sunulacağına ilişkin bilgi,

Alıcıyla arasında uyuşmazlık çıkması halinde varsa alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmaları.

4.Siparişe İlişkin Yükümlülükler

Yönetmeliğe göre ETHS ve ETHAS, aşağıdaki hususları sağlamakla yükümlüdür;

• İkinci el malları ayrı kategoride satışa sunmak,
• Vergi ve teslimat masrafları da dahil olmak üzere toplam bedeli ve sözleşmenin diğer şartlarına ilişkin hususları sipariş onayı esnasında ve ödeme bilgileri girilmeden önce alıcıya sunmak,
• Mal veya hizmetin toplam bedeli, fiyatın hesaplanma usulü ve teslimat masrafları önceden belirlenemiyorsa buna ilişkin ek masrafların ödenebileceğinin bilgisini sağlamak,
• Sipariş onaylanmadan önce özet sipariş formu ile ‘geri al' gibi teknik araçları sağlamak,
• Sözleşme hükümlerini alıcıya ayrıca fiziki veya elektronik ortamda temin etmek.

5.Hukuka Aykırı İçerikler

Yönetmelik ile Kanun ile uyumlu olarak ETAHS’nin, ETHS tarafından sunulan içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetlerle ilgili hukuka aykırılıklardan kural olarak sorumlu olmayacağı; ancak ETAHS’nin hukuka aykırı içerikten haberdar olması halinde ilgili içeriği kırk sekiz saat içerisinde yayımdan kaldırarak ETHS'ye ve ilgili kamu kurum ve kuruluşuna bildirmekle yükümlü olacağı hüküm altına alınmıştır..

6. Elektronik Ticarette Haksız Ticari Uygulamalar

Yönetmelik ile elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunulamayacağı tekrarlanmakla beraber Kanun'da sayılanlara ek olarak iki durum daha haksız ticari uygulama olarak kabul edilmiştir:

• ETAHS tarafından ETHS’nin önceden onayı alınmaksızın, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da belirtilen sürelerin üzerinde cayma hakkı süreleri belirlenmesi.
• ETAHS tarafından ETHS’lere, kendi ürün ve faaliyetleri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklama ve bildirimde bulunulması.

7.Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı İhlali

Yönetmelik uyarınca, fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline yönelik şikayet başvurularının dahili iletişim sistem, noter ya da KEP üzerinden ETAHS'ye yapılacağı belirtilmiştir. Hak ihlali şikayetlerinin işleme alınması için aşağıda belirtilen bilgi ve belgeleri içermesi gerekmektedir:

•  Türk Patent ve Marka Kurumunca düzenlenen hak sahipliğini gösterir tescil belgesi veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca düzenlenen bandrol formu ya da Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki meslek birlikleri bakımından faaliyet belgesi,
• Şikâyette bulunana ilişkin kimlik ve iletişim bilgileri,
• Şikâyete konu ürünün gösterildiği internet sitesi adresi,
• Şikâyet konusu ürünün ihlal teşkil ettiğine dair gerekçe ve deliller ile birlikte şikayet başvurusunda gerçeğe aykırı bilgi ve belge paylaşılması halinde oluşacak zararlardan başvuru sahibinin sorumlu olduğuna dair beyanı.

ETAHS, şikâyet başvurusunun kendisine ulaşmasını takiben en geç 48 saat içerisinde şikayete konu ürünü yayımdan kaldırmak ve durumu ETHS ile hak sahibine bildirmekle yükümlüdür. ETHS, şikâyet başvurusuna karşı itiraz etme hakkını haizdir.

8.Aracılık Sözleşmeleri

Yönetmelik ile aracılık sözleşmesinde bulunması gereken asgari unsurlar sayılmış olup, ayrıca tüm ETAHS’ler için yer verilmesi gereken unsurlarla birlikte orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS’ler için ise birtakım ek unsurlara yer verilmiştir.

 Tüm ETAHS’ler ile akdedilecek aracılık sözleşmesi asgari olarak;

•  ETHS’ye sunulan aracılık hizmeti bilgilerini; ilgili hizmetin kısıtlanması, askıya alınması ya da sonlandırılmasına ilişkin özel hükümlerini; ETHS’ye yapılacak ödemelerin süresini,
• Talep edilen hizmet bedellerine ve bu bedellerin hangi durumlarda değişiklik göstereceğine ilişkin bilgilerini,
• Mal veya hizmetin sıralanmasında ya da tavsiye edilmesinde kullanılan parametreleri, parametreler arasındaki öncelik sıralamasını ve sıralamayı etkilemek amacıyla bir bedel ödenmesi halinde bu durumun sıralamaya etkisini,
• Aracılık sözleşmesinin ETHS tarafından kolayca erişilebilir şekilde dahili iletişim sisteminde saklanacağına ilişkin bilgiyi, dahili erişim sistemine erişim ve sistemin işleyişi ile ilgili bilgilerini,
• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında belirlenen cayma hakkı süresinin üzerinde bir süre belirlenmesi halinde buna ilişkin bilgilerini,
• Fikri ve sınai mülkiyet hakkının sahipliğinin ispatı ile bu hakkın kullanımına ve ihlaline ilişkin alınan önlemlere dair bilgilerini,
• Hizmetin sunulması sırasında ETHS’nin faaliyetleri dolayısıyla elde edilen verilere, sözleşme ilişkisinin sona ermesini takiben ETHS’nin erişiminin olup olmayacağına ve ne kadar süreyle erişim sağlanacağına ilişkin bilgilerini,

İçermelidir.

Aracılık sözleşmesi hükümlerinin ETAHS tarafından değiştirilmesi halinde ETAHS, hem dahili iletişim sistemi hem de onaylanmış elektronik iletişim adresi aracılığıyla değişikliklere ilişkin bildirimde bulunmakla yükümlüdür. Daha uzun bir sürenin öngörülmemesi halinde, sözleşme değişiklikleri bildirim tarihinden itibaren kural olarak 15 gün sonra yürürlüğe girer. Ancak, değişikliğin aşağıda belirtilen durumlardan biri hakkında yapılması halinde söz konusu değişiklikler, yapılacak bildirimi takiben 30 günün sonunda uygulamaya konulacak olup ETHS, 30 günlük sürenin sona ermesinden önce dahili iletişim sistemi üzerinden bildirimde bulunmak şartıyla aracılık sözleşmesini tazminatsız olarak derhal feshetme hakkına sahiptir:

• ETHS tarafından teknik geliştirme yapılmasını gerektiren haller ve komisyon oranları ile diğer hizmet bedellerinde artış meydana gelmesi,
• Aracılık hizmetinin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırması ya da ETHS aleyhine yeni bir cezai şart getirilmesi,
• Hak ve menfaat dengesinin ETHS aleyhine bozulması gibi sonuçların meydana gelmesi,

​9.Dahili İletişim Sistemine İlişkin Yükümlülükler

Yönetmelik ile ETAHS’ler için getirilen ek yükümlülük uyarınca ETAHS, aracılık hizmeti verdiği ETHS'ler tarafından yapılan başvuruları almak üzere bir dahili iletişim sistemi kurmakla ve bu sistem üzerinden yapılan başvuruları aksi öngörülmediği sürece 15 gün içinde sonuçlandırmakla yükümlüdür. Aracılık sözleşmelerinin, ETHS'lerin kolayca erişebileceği bir şekilde ilgili sistem içerisinde saklanması gerekmekle birlikte ETAHS, Bakanlık yetkili personellerinin dahili iletişim sistemindeki bilgileri görüntüleyebilmesi adına gerekli teknik imkanları sunmakla yükümlüdür.

10.Kendi Markalarını Satışa Sunamama Kısıtlaması

Yönetmelik ile getirilen düzenlemeler uyarınca ETAHS'ler, (i) toplam satış hasılatının yarısından fazlasını e-ticaret dışındaki satışlarından elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkını haiz olduğu mallar ve, (ii) süreli yayınlar ile donanım ve yazılımları münhasıran elektronik kitapların dijital kopyalarının okunması, dinlenmesi ve kullanılmasına imkan sağlayan cihazlar hariç olmak üzere ürünlerin üreticisine bakılmaksızın kendisinin veya ekonomik bütünlük içerisinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları;

• Aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerinde satışa sunmamak ve malların satışına aracılık etmemek,
• Satışı veya aracılığının yapılması mümkün olmayan markaların farklı e-ticaret ortamında satışa sunulması halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunmamak ve birbirinin tanıtımını yapmamak

İle yükümlüdür.

11. Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcıların Markalarının Pazarlama ve Tanıtım Amaçlı Kullanılamaması

Yönetmelik uyarınca ETAHS veya ETHS’ler, yazılı ya da elektronik ortamda önceden onayı alınmadan ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kuruluşların ETBİS’e kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalarından oluşan anahtar kelimelerle reklam vererek çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunmamakla yükümlüdür.

Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ile ETHS’lerin ise, net işlem hacmine dâhil edilen elektronik ticaret ortamları hariç olmak üzere, kendine veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilere ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkânı sunması ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapması Yönetmelik ile engellenmiştir.

12.Verilerin Kullanımı ve Paylaşımına İlişkin Yükümlülükler

Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS, aracılık hizmeti esnasında ETHS veya alıcıdan elde ettiği verileri, kendisinin ETHS olduğu durumda veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETHS’ler üzerinden diğer ETHS’ler ile rekabet ederken kullanamaz.

13.Elektronik Ticaret Lisansı

Yönetmelik uyarınca (i) bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan ETAHS, (ii) büyük ölçekli ve çok büyük ölçekli ETAHS ile (iii) orta, büyük ve çok büyük ölçekli olup toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret satışlarından elde eden ETHS, faaliyetlerini sürdürebilmek adına Bakanlık’tan elektronik ticareti lisansı almak ve lisansını yenilemekle yükümlüdür.

14.Uygunluk Raporu İbraz Etme Yükümlülüğü

Yönetmelik uyarınca orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS; ETHS tarafından sağlanan içerikler hakkında Kanun, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Sınai Mülkiyet Kanunu’na aykırı hususları tespit etmek amacıyla her yıl inceleme yapmak ve bu incelemeye ilişkin raporları izleyen takvim yılının Nisan ayı içerisinde Bakanlık’a ibraz etmekle yükümlüdür.

15.Reklam ve Promosyon Harcamaları

Reklam kavramı, Yönetmelik ile “Yazılı, işitsel ve görsel medya, dijital mecra, sosyal medya veya açık ya da kapalı alanlarda veya tanınmış kişi gibi iletişime elverişli her türlü araç kullanılarak yapılan; mal ve hizmetlerin çevrimiçi veya çevrimdışı mecralarda tanıtılması, görünürlüğünün artırılması ya da erişiminin kolaylaştırılması, alıcıların satın alma veya kiralama kararlarının etkilenmesi, söz konusu mal ve hizmetlere erişimin kolaylaştırılması amacıyla gerçek veya tüzel kişilere doğrudan ya da dolaylı ekonomik menfaat sağlanması gibi sponsorluk faaliyetleri dahil tanıtım ve pazarlama iletişimi" şeklinde tanımlanmış olup Yönetmelik, genel olarak Kanun’un ilgili düzenlemelerine paralel hükümler içermektedir.

Yönetmelik ile ETAHS'nin, kendi menfaatine sonuç doğuracak şekilde aracılık hizmeti sağladığı ETHS'ye veya üçüncü kişilere reklam yaptırarak reklam bütçesini aşması hali, Bakanlık'ı yanıltmaya yönelik iş ve işlem olarak tanımlanmış olup Kanun’un ilgili maddesi uyarınca Bakanlık’ı yanıltmaya yönelik iş ve işlemler için cezaların on katı uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.  

Yönetmelik ile, ETAHS'nin alıcılar ve ETHS'ler adına, ETHS'nin ise alıcılar adına katlandığı masraflar, bunlara sağlanan promosyon, ödül, puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkanlar ile diğer ekonomik menfaatler indirim bütçesi içinde değerlendirilmekle beraber indirim olarak kabul edilen birtakım haller de ayrıca sıralanmıştır.

Sonuç

Yönetmelik ile elektronik ticaret sektöründe köklü değişiklikler yaratan Kanun ile paralel olarak ETAHS ve ETHS'lere yönelik yükümlülükler detaylandırılmış; Kanun’a ek birtakım yükümlülükler öngörülmüş ve özellikle aracılık sözleşmesi başta olmak üzere merak edilen çeşitli konular mevzuat ile düzenlenmiştir. Kanun koyucu tarafından ilgili Yönetmelik ile, günden güne büyüyen elektronik ticaret sektörü ile pazaryeri olarak adlandırılan platformların da yaygınlaştığı benimsenmeye devam edilerek etkin ve adil rekabet ortamının tesis edilmesini ve elektronik ticaretin gelişiminin sağlanması amacıyla e-ticaret sektörünün önemli aktörlerinden olan ETHS ile ETAHS’lerin faaliyetleri, denetimleri ve aralarındaki ticari ilişki detaylıca regüle edilmiştir. Bu kapsamda ETHS ve ETAHS'lerin Yönetmelik'i detaylı şekilde incelemesini, Yönetmelik çerçevesinde uyum çalışmalarını tamamlamasını ve mevzuata uyum konusunda Bakanlık ilgili birimleri ile iş birliği içerisinde olmasını tavsiye ederiz.