T.C Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından projesi yürütülen İstanbul Finans Merkezi, 28.06.2022 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanan 7412 sayılı Kanun (‘’Kanun’’) ile resmen kurulmuştur.

Kanun’da, İstanbul Finans Merkezi’nin işleyişi, merkeze katılım, finansal hizmet ihracatı, vergi istisnaları ve indirimleri ile taşınmazlara ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.

İstanbul Finans Merkezi’nin İşleyişi ve Merkeze Katılım

İstanbul Finans Merkezi’nin bünyesinde, bankacılık ve banka dışı finans kurumları, sermaye piyasaları kuruluşları, finansal yatırım ve portföy yönetim şirketleri gibi geniş bir yelpazedeki finansal kurum ve kuruluşları tarafından finansal faaliyetlerde bulunulması bekleniyor.

Kanun kapsamında verilen görev ve yetkileri kullanmak üzere, Türkiye Varlık Fonu tarafından kurulan ve özel hukuk hükümlerine tabi olarak faaliyet gösterecek bir anonim şirket kurulacak ve ilgili şirket yönetici şirket vasfını taşıyarak merkez yönetimine ilişkin işlemleri gerçekleştirecektir.

Kuruluşların İstanbul Finans Merkezi’ne katılımı için ise, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından sevk ve idare edilen ‘’tek durak büro’’, tek durak olarak merkeze katılım, izin, ruhsat gibi onay müracaatları için başvuru mercii olacaktır.

Finansal Hizmet İhracatı, Vergi ve Diğer Mali Yükümlülüklere ilişkin İndirim ve İstisnalar  

Katılımcı belgesiyle birlikte faaliyet gösteren kuruluşların yurt dışında yerleşik kişilere sundukları finansal hizmetler, hizmetten nihai olarak yurt dışında faydalanılması halinde finansal hizmet ihracatı olarak değerlendirilecektir.

Katılım belgesi alarak İstanbul Finans Merkezi nezdinde faaliyet gösteren kuruluşların finansal ihracat niteliğindeki faaliyetleri kapsamında;

• Elde edilen kazançların %75’i kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilecektir.
• Kanun’un Geçici 1. maddesi uyarınca, indirim oranı 2022 ila 2031 yılları vergilendirme dönemleri için %100 olarak uygulanacaktır. Özel hesap dönemi uygulayanlar için ise belirtilen yıllarda başlayan hesap dönemleri esas alınacaktır.
• Faaliyetlere ilişkin işlemler her türlü harçtan; bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar ise damga vergisinden istisna olacaktır. İlaveten, söz konusu işlemler ile bu işlemler nedeniyle lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden de istisna olacaktır.
• İstanbul Finans Merkezi’nde yer alan taşınmazların kiralanmasına dair işlemler, her türlü harçtan ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden istisna olacaktır.
• Katılımcı kuruluşlara İstanbul Finans Merkezi’nde istihdam ettikleri personel ücretleri kapsamında da gelir vergisi üzerinden bazı istisnalar sağlanacaktır. Personel aylık ücretinin gerçek safi değeri, yurt dışında en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde %60; yurt dışında en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde ise %80 oranında gelir vergisinden istisna olacaktır. Söz konusu istisna, İstanbul Finans Merkezi’nde çalışmaya başlamadan önceki son üç yılda Türkiye’de çalışmamış olan personelin ücret gelirlerine de uygulanacaktır.
• En az üç ülkede aktif faaliyet gösteren katılımcıların, bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da ilgili vergi istisna ve indirimleri uygulanacaktır.
• Kanun’un Geçici 1. Maddesi’ne göre; 492 Sayılı Harçlar Kanunu kapsamında alınan finansal faaliyet harçları, Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren beş yıllık süre boyunca katılımcıların İstanbul Finans Merkezi’nde yer alan merkez ve şubelerinden alınmayacaktır.

Belge ve Kayıtlara İlişkin Dil ve Hukuk Seçimi

İstanbul Finans Merkezi’nde faaliyet gösteren katılımcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgelerin yabancı para birimiyle düzenlenebilmesine ilişkin düzenleme yapmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilendirilmiştir.

Katılımcı kuruluşlar, kendi aralarında ve İstanbul Finans Merkezi’nde yürüttükleri faaliyetler kapsamında düzenlenen her nevi sözleşme ve haberleşme için Türkçe dilini kullanmak zorunda olmayacaklardır. Ayrıca ilgili faaliyetlerin tabi olduğu mevzuata aykırı olmamak kaydıyla her nevi özel hukuk sözleşme ve işlemleri için serbestçe hukuk seçimi yapabileceklerdir.

En az üç ülkede aktif faaliyet gösteren katılımcıların, bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da bu hükümler uygulanabilecektir.

Taşınmazlar Hakkındaki Düzenlemeler

İstanbul Finans Merkezi yönetim planı ve işletme projesi, yönetici şirket tarafından hazırlanarak resen tescil ettirilecektir. Katılımcı belgesinin herhangi bir sebeple iptal edilmesi halinde ise, katılımcıların İstanbul Finans Merkezi nezdinde faaliyet göstermek üzere akdettikleri kira sözleşmeleri de kendiliğinden sona erecektir.

Uygulama Yönetmeliği ve Geçiş Hükmü

İstanbul Finans Merkezi bünyesinde tüm altyapı ve üstyapının işletilmesi, kiralanması ve yönetim faaliyetleri, yirmi yıl süreyle yönetici şirket tarafından gerçekleştirilecektir. Kanun’un uygulanmasına yönelik usul ve esaslar ise Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılacak uygulama yönetmeliğinde düzenlenecektir.

Sonuç

İstanbul Finans Merkezi, uluslararası finans ve sermaye piyasalarının buluştuğu küresel bir merkez olmaya yönelik iktisadi ve yapısal teşvikleri ile önemli fırsatlar sunmaktadır. Kanun’un uygulanmasına yönelik çıkarılacak yönetmelik ile konuyla ilgili sair düzenlemeler, yatırım ve finans ortamına ilişkin detayları da belirleyecektir. İstanbul Finans Merkezi nezdinde faaliyet göstermek için alınması gereken katılım belgesine dair şartlar ve Kanun ile öngörülen düzenlemelere dair uygulamanın detaylarına ilişkin çıkacak yönetmeliğin takip edilmesini tavsiye ederiz.