Vergi Mevzuatımızda Bir ilk: Gerçek Faydalanıcı Bildirim Yükümlülüğü

13 Temmuz 2021 tarih ve 31540 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 529 Sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (“Tebliğ”) ile gerçek faydalanıcı tanımı vergi mevzuatımıza girmiştir.

Tebliğ’de gerçek kullanıcının tanımı yapılmış, gerçek faydalanıcının, bildirilmesine ilişkin olarak bildirim zorunluluğu getirilen mükelleflerin kapsamı, bildirimin şekli, bildirimde bulunulacak dönem, bildirim verme zamanı, bildirimin gönderilme usulü ile uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasların belirlenmiştir.

Gerçek faydalanıcı, “tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran ya da bunlar üzerinde nihai nüfuz sahibi olan gerçek kişi veya kişiler” olarak tanımlanmıştır.

Tebliğ, düzenlemelere baz olarak 0/12/2007 tarihli ve 2007/13012 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliği’ni (“Tedbirler Yönetmeliği”) dikkate almıştır.

Gerçek Faydalanıcı Bilgisi Bildirimi Verme Zorunluluğu Getirilenler

Bildirim yükümlülüğü iki ana başlık halinde getirilmiştir:

I.  Kendi gerçek faydalanıcılarını bildirme yükümlülüğü

i)  Kurumlar vergisi mükellefleri,

ii)  Kollektif şirketlerde şirketi temsile yetkili kimse veya ortak, eshamsız komandit şirketlerde komandite ortaklardan biri ve adi ortaklıklar adına en yüksek ortaklık payına sahip kişi, Türkiye’de yönetim merkezi olan veya Türkiye’de mukim yöneticisi olan yabancı ülkede kurulmuş trust ve benzeri teşekküllerin yöneticileri, mütevellileri veya temsilcileri

II)  Müşteri gerçek faydalanıcılarını bildirme yükümlülüğü

1. Bankalar,
2. Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar,
3. Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,
4. Finansman ve faktoring şirketleri,
5. Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri,
6. Ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşları,
7. Yatırım ortaklıkları,
8. Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri,
9. Finansal kiralama şirketleri,
10. Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar,
11. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasına ilişkin saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketi,
12. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ile kargo şirketleri,
13. Varlık yönetim şirketleri,
14. Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,
15. Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü,
16. Kıymetli madenler aracı kuruluşları,
17. Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,
18. İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,
19. Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar,
20. Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler,
21. Spor kulüpleri,
22. Noterler,
23. Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35. maddesinin birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kapsamında ifa edilen mesleki çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere; taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması, birleştirilmesi ile bunların idaresi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul kıymet ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar,
24. Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler,
25. Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları,
26. Kripto varlık hizmet sağlayıcılar,
27. Tasarruf finansman şirketleri.

Bildirimin Dönemi ve Zamanı

I)  Kendi gerçek faydalanıcılarını bildirme yükümlülüğü

Gerçek faydalanıcı bilgisini geçici vergi beyannameleri ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bildirmek zorundadır.

Diğer mükellefler ise gerçek faydalanıcı bilgisini her yılın Ağustos ayı sonuna kadar Gelir İdaresi Başkanlığı’na bir form ile elektronik ortamda bildirmek zorundadır.

1. Müşteri gerçek faydalanıcılarını bildirme yükümlülüğü

Gerçek faydalanıcı bilgisini her yılın Ağustos ayı sonuna kadar Gelir İdaresi Başkanlığı’na bir form ile elektronik ortamda bildirmek zorundadır.

Yukarıdakilerin yeni mükellefiyet tesis ettirmesi veya daha önce bildirime ekledikleri bilgilerde değişiklik olması halinde, yeni mükellefiyet tesisini veya bilgi değişikliğini, bunların gerçekleştiği tarihi takip eden bir ay içerisinde bildirmeleri gerekmektedir.

Gerçek faydalanıcı bilgisi verme yükümlülüğü getirilen kurumlar vergisi mükellefleri dâhil bütün mükellefler ile diğer kişilerin, en geç 31 Ağustos 2021 günü sonuna kadar gerçek faydalanıcı bilgisi bildirimini yapması gerekmektedir.

Gerçek faydalanıcı bilgisi bildirimine konu edilen bilgilerin mükellefler tarafından, bildirimin verildiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren 5 yıl süreyle muhafaza edilmesi gerekmektedir.

Bildirimin Şekli

Kurumlar vergisi mükellefleri yıllık ve geçici vergi beyannamelerinin ekinde, kurumlar vergisi mükellefleri dışında kalan mükellefler ile bildirim yapması gereken diğer kişiler ise İnternet Vergi Dairesinde yer alan açıklamalara uygun şekilde elektronik ortamda İnternet Vergi Dairesi üzerinden “gerçek faydalanıcıya ilişkin bildirim formu” doldurularak verilecektir.

Bildirimin elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur. Vergi dairelerine elden beyan kabul edilmemektedir.

Cezai Yaptırım

Bildirilmesi gereken bilgileri bildirmeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunan mükellefler hakkında Vergi Usul Kanunu’nun ilgili ceza hükümleri tatbik olunur.

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yapılacak araştırma, inceleme ve uluslararası bilgi değişimi ile vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından yapılacak araştırma ve incelemeler neticesinde, bildirim verme zorunluluğu getirilen mükellef ve diğer kişilerin gerçek faydalanıcı bilgisine ilişkin hatalı kayıtların bulunduğunun tespit edilmesi halinde, gerekli cezai işlemlerin ve sicil kayıtlarında gerekli değişikliklerin yapılabilmesi amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’na bilgi verilecek, Başkanlık tarafından da gerekli müeyyideyeler uygulanacaktır.

Söz konusu düzenleme ile birlikte, gerçek faydalanıcı müessesesi vergi kanunlarımıza ilk defa girmiş olup, bundan sonraki süreçte gerçek faydalanıcıya yönelik olarak yeni vergi düzenlemelerinin gelmesi beklenebilir.