Ticaret Bakanlığı’ndan E-Ticaret Düzenlemesi: Online Satış Yapan İktisadi İşletmelere Yeni Yükümlülükler
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 30 Ekim 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği ile online platformlarda satış yapan iktisadi işletmeciler için önemli düzenlemeler getirilmiştir.
Yeni yönetmelik, 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanun’un 24. Maddesine dayanılarak hazırlanmış ve tüketici haklarını ve ürün güvenliğini korumayı amaçlayarak dijital satış platformlarında güvenilir bir piyasa yapısı oluşturmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda imalatçılar, ithalatçılar, aracı hizmet sağlayıcılar ve diğer iktisadi işletmeciler için çeşitli sorumluluklar ve yükümlülükler belirlenmiştir.
Bu yönetmelik, uzaktan iletişim araçları (Mektup, katalog, telefon, faks, radyo, televizyon, elektronik posta mesajı, kısa mesaj, internet gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin sözleşme kurulmasına imkân veren her türlü araç veya ortamı) yoluyla satış, reklam ve tanıtım faaliyetleri konusunda özel mevzuat hükümleri bulunan durumlar haricinde uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasaya arz edilen veya piyasada bulundurulan ürünleri kapsamaktadır.
Öne Çıkan Düzenlemeler ve Yükümlülükler
1. Satış İlanlarında Bilgi Şeffaflığı Zorunluluğu
İktisadi işletmeciler, uzaktan iletişim araçları ile piyasaya arz ettiği veya piyasada bulundurduğu ürünlerin satış ilanlarında tüketiciye aşağıdaki bilgileri kolayca görülebilecek ve açıkça okunabilecek şekilde sunmakla yükümlüdür. Bu kapsamda;
- Üretici veya İthalatçı Bilgileri: İlgili ürünün Türkiye’de yerleşik üreticisi veya imalatçı Türkiye’de yerleşik değilse ithalatçısının adı, ticari unvanı ve iletişim bilgileri sunulmalıdır.
- Güvenlik ve Uygunluk Bilgileri: Teknik düzenlemelerde ürüne, ürün ambalajında veya ürüne eşlik eden belgelere iliştirilmesi gerektiği belirtilen gerekli Türkçe uyarı ve güvenlik bilgileri ile uygunluk işaretlerine satış ilanında yer verilmelidir.
- Ürün Tanımlayıcı Bilgiler: Ürünün fotoğrafı, türü ve teknik özellikleri gibi tüm tanımlayıcı bilgiler satış ilanında bulunmalıdır. Bu sayede tüketiciler, satın almadan önce ürünle ilgili tüm bilgilere erişebilecektir.
Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ürünlerin satış ilanlarında, gerekli Türkçe uyarı ve güvenlik bilgileri ile işaretlerine yer verilmesi zorunlu hale gelmesiyle vatandaşların internetten alışveriş yaparken fiziki bir mağazada olduğu gibi ürünü inceleyerek, gerekli işaretleri taşıdığını görebilecekleri belirtilmiştir.
2. Riskli ve Uygunsuz Ürünlerde Hızlı Müdahale
Yetkili kuruluşlar tarafından uygunsuz veya tehlikeli olduğu tespit edilen ürünlerin satış ilanları, aracı hizmet sağlayıcı tarafından en geç 24 saat içinde kaldırılmak zorundadır. Bu süre içinde ilan kaldırılmazsa, ilgili ilana erişim engellenecektir. Satışı yapılan internet sitesinin bir aracı hizmet sağlayıcı (e-ticaret platformu) yerine iktisadi işletmecinin kendi internet sitesi olması durumunda da aynı yaptırımlar uygulanacaktır.
Eğer bir ürün geri çağrılmışsa, aracı platformlar bu ürünleri satın alan tüketicilere durumu e-posta yoluyla bildirmek ve çevrim içi arayüzlerinde duyuru yapmak zorundadır. Bu sayede tüketicilerin güvensiz ürünlerden haberdar edilmesi sağlanacaktır.
3. Ürün Güvenliği Temas Noktası Oluşturulması
Yönetmelik kapsamında, aracı hizmet sağlayıcılar (e-ticaret platformları) “ürün güvenliği temas noktası” oluşturmak zorundadır. Tüketiciler, bu temas noktası aracılığıyla ürün güvenliği ile ilgili sorularını iletebilecek ve sorunları hızla çözebilecektir. Aracı hizmet sağlayıcıları, nihai kullanıcıların ürün güvenliği temas noktasına çevrim içi arayüzü üzerinden kolayca erişebilmesini sağlayacaktır. Ayrıca bu temas noktası, yetkili kuruluşlardan gelen bilgi ve talepleri karşılamak için de kullanılacaktır. Bu düzenleme ile tüketici güvenliği artırılırken, aracı platformların sorumlulukları netleştirilmiştir.
4. İktisadi İşletmecilerin Genel Yükümlülükleri
Türkiye’deki e-ticaret ekosisteminde yer alan tüm iktisadi işletmeciler (imalatçılar, ithalatçılar, dağıtıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar), ürünlerin ürün güvenliği ve teknik düzenlemelere uygunluğu konusunda çeşitli yükümlülükler taşımaktadır. Bu işletmeciler, ürün güvenliğini sağlamak, uygunsuzluk durumunda düzeltici önlem almak ve gerekli hallerde ürünleri geri çağırmakla yükümlüdür.
Yönetmelik ile belirli ürün gruplarının uzaktan iletişim araçlarıyla Türkiye’de piyasaya arz edilmesi için Türkiye’de yerleşik bir iktisadi işletmeci bulundurulması zorunluluğu getirilmiştir. Türkiye’de yerleşik bir imalatçı, ithalatçı veya yetkili temsilcinin bulunmadığı durumlarda bu ürünlerin satışı gerçekleştirilemeyecektir. Bu ürün grupları, Bakanlığın internet sitesinde yayımlanmaktadır.
5. Sonuç
Bu yönetmelik, 1 Nisan 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu tarihten itibaren, e-ticaret platformlarında faaliyet gösteren iktisadi işletmeciler ve aracı hizmet sağlayıcılar, yönetmelikte belirtilen güvenlik yükümlülüklerine uymak zorunda olacaklardır. Tüketici haklarını ve piyasa güvenliğini sağlamaya yönelik bu düzenlemeler, belirtilen tarihle birlikte yürürlüğe girerek dijital satış platformlarında daha güvenilir bir alışveriş ortamı yaratmayı hedeflemektedir.