6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda Kamu Kurumları ile 50’den Az Çalışanı Olan ve Az Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerleri için Öngörülen Hükümler Yürürlüğe Girdi!
6331sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun (“Kanun”) “Yürürlük” başlıklı 38. Maddesinde, Kanun’un 6 ve 7. Maddelerinin kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 31.12.2024 tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir. Daha önce birden fazla kez ertelenen yürürlük tarihi, bu defa ertelenmemiş ve 2025 yılı itibariyle sayılan işyerleri, Kanun’un ilgili maddelerinde düzenlenen yükümlülükleri sağlamakla mükellef olmuşlardır.
Halihazırda tüm işverenler, Kanun’un 4 ile 5’inci maddeleri uyarınca çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği (“İSG”) eğitimi vermek, risk değerlendirmesi yapmak, riskleri önlemek adına gerekli araç ve gerekleri temin etmek, çalışanları ve işyeri koşullarını devamlı denetlemek ile mevcut durumu iyileştirmek yönünde çalışmalar yapmak ve benzeri çeşitli yükümlülüklere sahiptir.
Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri bakımından yürürlüğe girecek olan “İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri” başlıklı 6. madde ile yukarıda sayılan yükümlülüklere ek olarak, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme zorunluluğu düzenlenmektedir. Bu madde uyarınca;
- İşveren, işyerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmekle yükümlüdür. İşveren bu yükümlülüğünü ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden (“OSGB”) hizmet alarak veya kısmi süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdam ederek yerine getirebilir.
- İşveren veya işveren vekili, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.
- İşveren, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olarak görevlendirilen kişilerin görevlerini yerine getirmek için ihtiyaç duydukları her türlü araç ve gereci, mekân ve zamanı sağlamak zorundadır.
- İşveren, sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenlerin koordinasyonunu sağlamak, bu kişilerce yazılı olarak bildirilen ve mevzuata uygun olan tedbirleri yerine getirmek zorundadır.
- İşveren ayrıca iş sağlığı ve güvenliği hizmeti aldığı kurum ve kişiler ile çalışanlarını işyerinin iş sağlığı ve güvenliğini etkileyebilecek koşullarına ilişkin bilgilendirmekle yükümlüdür.
Kanun’un 31.12.2024 itibariyle yürürlüğe giren bir diğer maddesi olan “İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi” başlıklı 7. Maddesinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca sağlanacak desteklerin şartları sayılmıştır. İlgili madde hükmü gereği yürürlük tarihi itibariyle Cumhurbaşkanı’nın karar vermesi halinde ondan az çalışanı bulunan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri de Bakanlık desteğinden yararlanabilecektir. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarının Bakanlık desteğinden yararlanması mümkün değildir.
Kanun’un 26. Maddesi uyarınca, 6. madde kapsamında düzenlenen yükümlülüklere uyulmaması halinde idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yayımlanan çizelgeye göre 2025 yılı için az tehlikeli işyerleri bakımından uygulanacak cezalar aşağıdaki gibidir:
Kanun Maddesinde Sözü Edilen Fiil | 10’dan Az Çalışanı Olan Az Tehlikeli İşyerleri | 10-49 Çalışanı Olan Az Tehlikeli İşyerleri | 50+ Çalışanı Olan Az Tehlikeli İşyerleri |
6/1-a İş güvenliği uzmanı görevlendirmemek. | 88.663-TL | 88.663-TL | 132.994-TL |
6/1-a İşyeri hekimi görevlendirmemek. | 88.663-TL | 88.663-TL | 132.994-TL |
6/1-b İSG hizmetleri için görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç-gereç-mekân sağlamamak. | 26.557-TL | 26.557-TL | 39.835-TL |
6/1-c İSG hizmetlerini yürütenler arasında koordinasyonu sağlamamak. | 26.557-TL | 26.557-TL | 39.835-TL |
6/1-ç Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmemek. | 17.686-TL | 17.686-TL | 26.529-TL |
6/1-d Görevlendirilen kişileri, hizmet alınan kuruluşları, başka işyerlerinden gelen çalışanları ve bunların işverenlerini İSG riskleri konusunda bilgilendirmemek. | 26.557-TL | 26.557-TL | 39.835-TL |
Sonuç olarak, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri, çalışanlarına her 3 yılda bir 8 saat İSG eğitimi vermek, işyerine ait risk değerlendirmesi ve acil durum planı yapmak şeklinde temel yükümlülüklerine ek olarak; 01.01.2025 tarihi itibariyle işyerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmakla yükümlüdür. Bu nedenle Tehlike Sınıfları Tebliği uyarınca az tehlikeli sınıfta listelenen işverenlerin idari para cezasıyla karşı karşıya kalmamak adına ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekmektedir.